Obelisk Fridricha Theodora von Merckel
Ilekroć przejeżdżamy ze Świdnicy do Wałbrzycha w oko wpada obelisk Fridricha Theodora von Merckela. Usytuowany z prawej strony drogi, już na Sudeckim Uskoku Brzeżnym.
Merckel był nadprezydentem Śląska (Oberpräsident von Schlesien) w latach 1816-1820 i 1825-1845, a żył w latach 1775-1846. Miał duże zasługi dla Śląska w czasach pruskich i doczekał się takiej oto pamiątki. Dziś obelisk pozbawiony jest tablicy pamiątkowej, zachował się wyryty napis 1840 oraz ślad po doklejonym godle … ZSRR.
Zapewne jedną z zasług „oberprezydenta” było utwardzenie drogi wiodącej ze Świdnicy do Modliszowa, przy której stanął ów obelisk. Co ciekawe, ta stara droga – jeszcze na Obniżeniu Podsudeckim i Równinie Świdnickiej – przebiegała wzdłuż drewnianego akweduktu, którym już w średniowieczu doprowadzano wodę do Świdnicy z Sudetów. Ta część Pogórza Wałbrzyskiego w czasach niemieckiej jurysdykcji nosiła nawet nazwę Merkelshöhe (Wzgórza Merkela) – tak, tak, na niemieckich Messtischblatt’ach gdzieś „c” zaginęło.
Za rządów Merckela miał miejsce rozwój transportu na Śląsku, spowodowany uruchomieniem żeglugi parowej na Odrze (1837) oraz budową pierwszej na obecnych ziemiach polskich linii kolejowej z Oławy do Wrocławia, którą otwarto w 1842 roku. Drodzy czytelnicy, zapamiętajcie ten fakt: to jedno z wielu zdarzeń, które jako pierwsze na ziemiach Polski miało miejsce na Śląsku, a podręczniki historii redagowane z punktu widzenia „warszafki” to pierwszeństwo przypisują innym rejonom Polski.
Pamiątką po tym utwardzaniu jest również kamień milowy, który dziś stoi 20 m od obelisku, a pierwotnie po drugiej (południowej) stronie drogi.
Kamień milowy z 1846r.
Krótki wypad miał miejsce w składzie: Mieszko, Oliwia i ja 🙂
Z kart historii – II wojna śląska: przed bitwą pod Burkatowem i Lutomią Górną
Toczyła się II wojna śląska. Na początku lipca 1762 r. w okolice Świdnicy przybyła armia pruska pod dowództwem króla Fryderyka II, który postanowił odbić wybudowaną przez siebie w latach 1744-45 twierdzę Swidnica, obsadzoną wówczas przez 9 tys. wojsk austriackich pod dowództwem generała Gribauvala. Austriacy bronili się jednak nie tylko w mieście, ale silnie ufortyfikowali w Górach Sowich, Wałbrzyskich oraz Pogórzu Wałbrzyskim, aby mieć doskonały punkt zaczepienia na oblegających twierdzę.
Dowodzona przez feldmarszałka Leopolda Dauna armia austriacka zajmowała umocnione stanowiska od Jedliny Zdroju, poprzez tzw. „Złoty Las”, aż po Modliszów, a dalej wzdłuż krawędzi Sudetów (w górach i u ich podnóża) po Lutomię Górną.
W armii habsburskiej służyły oddziały złożone z Chorwatów, którzy obsadzili interesujący nas odcinek: od „Złotego Lasu” (na północnym wschodzie), po Bystrzycę Górną (na północnym zachodzie). Zbudowali tu dwu i trzykrotne linie zasieków (okolice „Złotego Lasu” ), który został wzmocniony zasiekami oraz sześcioma dużymi i wieloma mniejszymi szańcami (Bystrzyca Górna). Umocnienia przewidywane były dla dziesięciu batalionów wojska, którymi dowodził nimi generał Okelli.
Głównodowodzący armią austriacką nakazał usypać również dwa szańce w górach na północny zachód od Lutomi Górnej. Zostały one obsadzone dopiero 18 lipca dwoma batalionami wojska. Wszystkie szańce posiadały mocne przedpiersia, palisady (ze stanowiskami na karabiny) oraz głęboką suchą fosę. Tak przygotowane pozycje obronne Austriacy uważali za nie do zdobycia.
Już w nocy z 19 na 20 lipca wojska pruskie zaskoczyły Austriaków i wyparły ich z pozycji u podnóża gór oraz usypały swoje szańce poniżej habsburskich umocnień.
Właściwa bitwa rozpoczęła się o świcie 21 lipca 1762 roku i zakończyła sukcesem armii pruskiej dowodzonej osobiście przez króla Fryderyka II. W jej wyniku wojska austriackie zostały zmuszone do opuszczenia zajmowanych stanowisk i armia pruska mogła podjąć oblężenie twierdzy świdnickiej nie obawiając się już stacjonujących w pobliżu Austriaków.
1762 – Bitwa pod Burkatowem i Lutomią Górną
1762 – Bitwa pod Burkatowem i Lutomią Górną
Obelisk Fridricha Theodora von Merckela
Najnowsze komentarze